Lichaamsgerichte psychotherapie wordt door de Europese Associatie voor Lichaamsgerichte Psychotherapie omschreven als een erkende tak van psychotherapie die het lichaam als essentieel onderdeel beschouwt in het begrijpen, behandelen en helen van psychisch en emotioneel lijden. Ze vertrekt vanuit het idee dat lichaam en geest niet gescheiden zijn, maar voortdurend met elkaar in wisselwerking staan (EABP, 2025).
Lichaamsgerichte psychotherapie is een overkoepelende term die diverse therapeutische benaderingen omvat waarin het lichaam centraal staat in het psychotherapeutisch proces. Deze methoden zijn vaak organisch ontstaan, zonder voorafgaande intentie om een specifieke stroming te vormen. De benamingen van deze therapieën zijn doorgaans gebaseerd op de naam van de ontwikkelaar (zoals Reichiaanse therapie, vernoemd naar Wilhelm Reich), de centrale therapeutische focus (zoals Focusing-therapie van Eugene Gendlin), of de beroepsgroep die de pioniers gemeenschappelijk hadden (zoals danstherapie) .
De unieke ontstaansgeschiedenis van elke methode, met hun context-eigen referentiekader, heeft geleid tot verdere differentiatie binnen het veld. Deze diversiteit weerspiegelt zich in de uiteenlopende theoretische fundamenten en praktijktoepassingen van de verschillende benaderingen. Ondanks de variëteit in methodes delen deze benaderingen een gemeenschappelijk uitgangspunt: het lichaam fungeert als toegangspoort tot psychisch welzijn, waarbij lichamelijke ervaringen en gewaarwordingen worden ingezet om psychische klachten te begrijpen en te behandelen .
Deze diversiteit maakt lichaamsgerichte psychotherapie tot een rijk en veelzijdig veld, waarin verschillende methoden en technieken worden toegepast om cliënten te ondersteunen in hun persoonlijke groei en herstel. De valkuil bestaat er echter in dat de lichaamsgerichte psychotherapie zich hoofdzakelijk richt op methodische vaardigheid, zonder voldoende oog voor het dynamische ontwikkelingsproces van de cliënt dat zich al heel zeker, binnen psychotherapie manifesteert.
Professioneel werken met lichaamsgerichte methodes vereist dan ook een stevig, afgestemd en holistisch wetenschappelijk denkkader. Een kader waarin de verschillende lichaamsgerichte methodes zich herkennen, dat het grotere geheel van de menselijke ontwikkeling integreert én tegelijk voldoende de essenties van de psychosomatiek begrijpt, respecteert en integreert. De bijdrage van de neurowetenschappen is hierin bijvoorbeeld bijzonder waardevol: ze biedt inzicht in zowel ons professioneel handelen als in de klachten van de cliënt. In sommige gevallen leveren neurobiologische bevindingen bovendien toegankelijke en bruikbare interventies.
Toch zou het reductionistisch zijn om lichaamsgerichte psychotherapie louter te funderen op neurowetenschappelijke verklaringen. Hoewel neurobiologie en de menselijke anatomie essentiële inzichten bieden in de fysieke aspecten van gedrag en bewustzijn, vraagt het therapeutisch proces evenzeer om een diepgaande aandacht voor en begeleiding van de subjectieve ervaring van de cliënt: diens gedachten, gevoelens, intenties en de context waarin hij of zij leeft. Daar waar wetenschap, methodisch vakmanschap en menselijkheid samenkomen, kan binnen de therapeutische relatie de werkelijk verankerde lichaamsgerichte psychotherapie tot bloei komen.
De hedendaagse lichaamsgerichte psychotherapie evolueert naar een poly-methodisch kader waarin diverse methoden naast elkaar bestaan zonder dat ze noodzakelijkerwijs geïntegreerd of onderling beïnvloed hoeven te worden—aangeduid als methodologische co-existentie. Deze benadering erkent de waarde van verschillende therapeutische technieken en inzichten, die elk hun eigen bijdrage leveren aan het welzijn van de cliënt.
Hoewel elke methode binnen de lichaamsgerichte psychotherapie op zichzelf werkbaar is , ontstaat er pas een werkelijk effectieve benadering wanneer deze methodes worden geïntegreerd tot een samenhangende methodiek. Voor opleidingsinstituten ligt de uitdaging in het ontwikkelen of het kiezen van een actueel en wetenschappelijk onderbouwd kader dat deze diverse methodes omvat, ondersteunt en richting geeft aan professionals. Een kader dat zowel vanuit de specifieke methodes als vanuit de bredere context van de psychotherapie begrijpelijk en toepasbaar is.
Vanuit deze visie kiest de AgapeAcademy voor een integraal ontwikkelingsgericht kader. Lichaamsgerichte psychotherapie erkent de diepe verbondenheid tussen fysieke sensaties, emoties, gedachten en bewustzijn en deze realiteit vraagt een theoretisch kader dat een holistische benadering van therapie - waarbij lichaam, geest en bewustzijn in samenhang worden beschouwd - onderbouw geeft. Wij hanteren daarom een vakdomein-overschrijdend en wetenschappelijk verankerd werkmodel, waarin diverse kennisdomeinen zoals de klinische ontwikkelingspsychologie, de hechtingstheorie, neurowetenschappen en bodymind-filosofieën geïntegreerd worden.
De opleiding Geïntegreerd Lichaamsgericht Werken in (Psycho)therapie van AgapeAcademy is opgebouwd rond een stevig theoretisch en ontwikkelingsdynamisch raamwerk, waarop diverse lichaamsgerichte methodes worden geënt. Deze methodes zijn geclusterd met respect voor hun tradities en worden ondersteund door actuele benaderingen binnen de lichaamsgerichte psychotherapie.
Binnen deze opleiding worden specialisatierichtingen aangeboden, waaronder dans- en bewegingstherapie en lichaamsgerichte psychotherapie. Door een gemeenschappelijk wetenschappelijk narratief als rode draad doorheen de opleiding te laten lopen, kunnen verschillende specialisaties worden aangeboden die binnen de lichaamsgerichte psychotherapie bestaan. Op deze manier komt dans- en bewegingstherapie als specialisatierichting integraal tot haar recht en wordt het procesmatige karakter van haar methodes duidelijk. Deze methodes - zoals Authentic Movement, het Laban Bartenieff Bewegingssysteem, Chace, Sound movement and touch en creatieve processen zijn vaak non-directief, zetten de belichaamde therapeutische relatie centraal, moedigen therapeuten aan om voorbereid te zijn op het onbekende en het spontane en erkennen het lichaam als toegangspoort tot psychisch welzijn.
Met methodes als ademtherapie, karakterstijlen, bio-energetica, trauma-bevrijdende oefeningen en hands-on technieken biedt de specialisatierichting 'Lichaamsgerichte (psycho)therapie' een (neo-)Reichiaanse gekleurde specialisatie, verrijkt met Whole Body Focusing-therapie. Hoewel deze methodes ook de kenmerken van het procesmatig werken, zoals bij de specialisatie dans- en bewegingstherapie, aanleren, wordt het neo-Reichiaanse graag geassocieerd met trauma- en ontladingsgericht werken. De theoretische zuil binnen de opleiding besteedt daarom voldoende aandacht aan lichaamsbewustzijn, spierspanning, afstemming, mentalisatie en emotieregulatie. Deze kernthema's worden niet alleen theoretisch behandeld, maar komen ook tot uiting in de behandelvormen binnen de specialisatie 'lichaamsgerichte (psycho)therapie'.
Door een sterk gedefinieerde theoretische basis centraal te stellen en methodes te clusteren die zich voeden aan dit gemeenschappelijk verhaal, draagt AgapeAcademy bij aan een actuele en vernieuwende ontwikkeling binnen de lichaamsgerichte psychotherapieën. De opleiding stimuleert integratie, respect en samenwerking over de verschillende Body-Mind-Integratieve scholen heen en de specialisatie kan zowel autonoom als complementair worden beschouwd binnen de wereld van persoonlijke ontwikkelingsgerichte (psycho)therapieën.
Wil je meer leren over deze opleidingen, maak graag gebruik van het (gratis) oriëntatiegesprek of lees je in via onze website.